Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku czyli z chwilą śmierci spadkodawcy. Stwierdzenie nabycia spadku następuje z mocy prawa, jednakże może się okazać, iż nie wiadomo kto jest spadkobiercą i w jakim udziale. Rozwiązaniem tych problemów są proceduty potwierdzenia praw do spadku. Do takich procedur należy poświadczenie dziedziczenia dokonywane przez notariuszy oraz sądowe stwierdzenie nabycia spadku. Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku toczy się w sądzie i jest właściwe we wszystkich sprawach, w przeciwieństwie do notarialnego poświadczenia dziedziczenia.
W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku Sąd ustala fakt i datę śmierci spadkodawcy, jego ostatnie miejsce zamieszkania, kto i w jakiej części dziedziczy, a jeżeli istnieje testament również jego ważność i treść.
Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku odbywa się na wniosek. Oznacza to, że sąd nie wszczyna postępowania z własnej incjatywy, lecz czyni to po wniesieniu wniosku przez zainteresowanych do sądu. Sąd zobligowany jest do zawiadomienia o toczącym się postępowaniu wszystkich osób mogących wchodzić do kręgu spadkobierców.
Wniosek może zgłosić każda osoba, która ma w tym interes prawny. Do kręgu tych osób będą należeli spadkobiercy, wierzyciele spadkodawcy, uprawnieni do zachowku i zapisobiorcy. Osobą uprawnioną do złożenia wniosku może być także wykonawca testamentu, na którym ciąży obowiązek wydania majątku spadkowego spadkobiercom.
Wniosek podlega opłacie sądowej w wysokosći 50 złotych od każdego spadkodawcy. Ponadto, konieczne jest uiszczenie opłaty w wysokości 5 złotych za wpis w Rejestrze Spadkowym.
Wyłącznie właściwym sądem w sprawach stwierdzenia nabycia spadku jest sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli tego miejsca nie da się ustalić to właściwy będzie sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy. W przypadku braku informacji niezbędnych do ustalenia w/w miejsc, właściwym będzie Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy.
Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku może zostać wydane, jeżeli od chwili śmierci spadkodawcy upłynęło 6 miesięcy. Wydanie w/w postanowienia wcześniej jest możliwe w sytuacji gdy wszyscy spadkobiercy złożyli już oświadczenia w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia spadku oraz w sytuacji gdy w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku jednocześnie składane są oświadczenia wszystkich spadkobierców w w/w kwestii.
W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku Sąd nie dzieli spadku i nie rostrzyga jakie przedmioty spadkowe przyznać poszczególnym spadkobiercom. Do takich czynnosci właściwe jest postępowanie o dział spadku.
Prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku umożliwia dokonanie wielu istotnych czyności po śmierci zmarłego, przykładowo wpis w księdze wieczystej prawa własności nieruchomości oraz przede wszystkim umożliwia wszczęcie postępowania o dział spadku i uzyskanie konkretnej i wymiernej części majątku spadkowego ewentualnie stosownej spłaty pieniężnej.
