Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika (skarga pauliańska)

Data publikacji:
Skarga pauliańska daje wierzycielowi możliwość zakwestionowania umowy (czynności prawnej) zawartej przez dłużnika. Celem tej konstrukcji prawnej jest ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, co sprowadza się do możliwości uznania czynności dokonanej przez dłużnika za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela, który czynność zaskarżył. Powyższe z kolei umożliwia prowadzenie postępowania egzekucyjnego z przedmiotu majątkowego, który opuścił majątek dłużnika lub do nie niego nie wszedł. Przykładowo po wygraniu priocesu sądowego możliwe jest prowadzenie egzekucji z nieruchmości, którą dłużnik darował innej osobie licząc na uniknięcie spłaty wierzytelności.

Na złożenie skargi pauliańskiej wierzyciel ma pięć lat, licząc od dnia dokonania kwestionowanej czynności. Wniesienie przedmiotowej skargi oznacza wytoczenie powództwa przeciwko osobie, która uzyskała korzyść majątkową w następstwie czynności dokonanej z dłużnikiem. Pozwanym jest zatem osoba trzecia, a nie dłużnik.

Ponadto konieczne jest wykazanie szeregu przesłanek. Przede wszystkim musi nastąpić pokrzywdzenie wierzyciela, a nadto osoba trzecia musi uzyskać korzyść majątkową, dłużnik musi działać ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela, a osoba trzecia musi mieć wiedzę lub przy zachowaniu należytej staranności powinna mieć, że dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia. Kodeks cywilny przewiduje jednak ułatwienia dowodowe w toku procesu sądowego np. jeżeli czynność prawna była dokonana z osobą bliską domniemywa się, iż osoba ta wiedziała, iż dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

Możliwe jest również pokrzywdzenie „przyszłych wierzycieli”, czyli umyślnie wyprowadzenie przez dłużnika ze swojego majątku pewnych jego składników, tak aby nie odpowiadać za dług, który powstanie w przyszłości.

Procesy sądowe oparte na instytucji skargi pauliańskiej są skomplikowane i wymagają fachowego przygotowania. Warto jednak skorzystać z usług kancelarii adwokackiej, bowiem często jest to jedyna droga do odzyskania pieniędzy od nierzetelnego dłużnika.