Uprawnienia policjantów reguluje m.in. ustawa o Policji, a zasady wykonywania uprawnień precyzuje Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów.
Ogólna reguła stanowi, że policjanci w toku wykonywania czynności służbowych mają obowiązek respektowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka. Ponadto, policjanci wykonujący takie czynności jak m.in. legitymowanie, zatrzymywanie, kontrola osobista, powinni wykonywać je w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, wobec której zostają podjęte.
Funkcjonariusze policji mają prawo legitymować każdą napotkaną osobę w czasie pełnionej służby m.in. w celu ustalenia jej tożsamości. Czynność policjanta będzie zasadna o ile ma związek z jego czynnościami służbowymi. Istnieje wiele przyczyn legitymowania (np. zgłoszono niedaleko popełnienie przestępstwa czy wykroczenia, a funkcjonariusz uzna, że dana osoba mogła być sprawcą bądź świadkiem zdarzenia, bądź, gdy uzna, że dana osoba jest podobna do osoby poszukiwanej, zaginionej itd.). Policjant, jeśli zamierza kogoś wylegitymować ma obowiązek podać swój stopień, imię i nazwisko w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych, a także podstawę prawną i przyczynę podjęcia czynności służbowej. Policjant ma obowiązek zachować się w ten sposób „z urzędu”.
Wbrew twierdzeniom wielu funkcjonariuszy dokumentem służącym do ustalenia tożsamości nie musi być dowód osobisty. Brak dowodu osobistego nie jest powodem do odstąpienia od legitymowania. Ustalenie tożsamości może nastąpić na podstawie innego dokumentu zaopatrzonego w fotografię i oznaczonego numerem lub serią. Nie warto jednak odmawiać podania swoich danych. Zgodnie z Kodeksem wykroczeń czyn taki jest wykroczeniem i może stanowić podstawę do zatrzymania i doprowadzenia do najbliższej jednostki policji.
W przypadku nadużycia przez policjanta uprawnień pojawia się problem natury dowodowej, czyli udowodnienie przebiegu czynności i zachowania policjanta. Warto wówczas mieć świadków lub rejestrować przebieg czynności. Na sposób prowadzenia czynności przysługuje zażalenie do miejscowo właściwego prokuratora.
Legitymowanie przez funkcjonariuszy policji
Data publikacji:
